İnşaat endüstrisi, kamu ve özel sektörde Yapı Bilgi Modellemesi’nin (BIM) benimsenmesiyle birlikte olağanüstü bir değişim yaşıyor. BIM’in projelerde zaman ve maliyetleri düşürerek inşaat süreçlerini değiştirdiğini söyleyebiliriz.
Dünyanın dört bir yanında BIM teknolojisinin yararlarını fark eden ülkeler özellikle kamu projeleri için BIM kullanımını zorunlu hale getiriyor. İngiltere ve Almanya gibi bazı ülkelerde bu şekilde BIM zorunluluğu getirilirken ABD, Çin, Güney Kore, Brezilya ve Singapur gibi bazı ülkeler de kendi BIM standartlarını oluşturuyor. Benzer şekilde Avrupa Birliği ise, BIM’in kamu projelerinde kullanımı için üye devletlere bir yönerge gönderdi.
Hükümetlerin BIM konusuna yaklaşımı, bu teknolojinin farklı proje aşamalarında proje katılımcıları arasında kesintisiz entegrasyon ve işbirliğini sağlama yeteneğine dayanmaktadır. Söz konusu entegrasyon ve işbirliği sayesinde çakışmaların kısa sürede çözülmesi, inşaat kalitesi artarken işletme maliyetinin düşmesi sağlanır.
Kamu sektörü yanında özel sektör de özellikle büyük ölçekli projelerde BIM teknolojisinin benimsenmesi ve uygulanması konusunda çok isteklidir. Müteahhitler, hiçbir yasal zorunluluğun bulunmadığı ülkelerde bile BIM’in kullanılmasının avantajlarını dile getirerek bu teknolojinin yaygın şekilde kullanımını talep ediyorlar.
İnşaat Projelerinde BIM’in Uygulanması
BIM; tasarım, maliyet ve hammadde tahminlerine, yapım sürecinden teslim sonrası işletme ve bakımına kadar bir projenin çeşitli aşamalarında girdiler sağlayarak inşaat sürecine bütünsel bir yaklaşım sunmaktadır.
BIM’in uygulandığı bir inşaat projesinin 5 yönüne bakalım:
1. Projenin kavramsallaştırılması
Bir bina sadece tasarım kadar iyidir ve tasarım da konsept ya da fikir kadar iyidir. 3D BIM modeli, binanın ön izlemesini sağlayarak tasarım çakışmalarını tanımlamaya yardımcı olur. Yükleniciler, mimarlar, mühendisler, elektrikçiler gibi bir projenin tüm katılımcıları merkezi ve tek bir kaynaktan bilgiye erişebilirler. Bu kesintisiz veri entegrasyonu sayesinde, projelerin daha iyi planlanması, revizyondan kaynaklı gecikmelerin önlenmesi ile proje zaman çizelgesine uygun ilerleme mümkün olur.
2. Malzeme metrajları
BIM, bir projenin tüm temel parametrelerini bir araya getirir. Detaylı model, inşaat için gerekli tüm malzemelerin kesin miktarlarla belirlenmesine yardımcı olur. Sürekli olarak, parametrik modelleme, genel projenin tasarımında yapılan küçük değişikliklerin etkisinin belirlenmesinde yardımcı olmaktadır.
Örneğin: Bir duvarı değiştirmek, onunla ilgili tüm elemanları -kullanılacak çimento, çelik, kum, boya miktarları- değiştirecektir. BIM sayesinde tüm bu değişiklikler otomatik olarak gerçekleşmiş olacaktır.
3. İnşaat Takvimi
İnşaat projeleri için önceden belirlenmiş zaman çizelgesine bağlı kalmak önemli bir rol oynar. BIM modeli, inşaatta yer alan tüm farklı ekipler için tek bir bakış açısı sunmaktadır. Böylece ekipler arasında koordinasyon ve işbirliğinin artması sağlanmış olur. Ayrıca çatışma tespitlerinden kaynaklanan gecikmeler, hammaddelerin yanlış tahmin edilmesi, verimsiz lojistik işlemlerinin önlenmesi de mümkün olur. Bina tasarımının detaylı bir şekilde görselleştirilmesi, projenin her bir aşaması için gereken tahmini sürenin hesaplanması ve bu çizelgeye uygun hareket edilmesini sağlar.
4. Proje Planlaması ve Finansal Strateji
BIM’in beşinci boyutu, belirli bir zamanda ve projenin belirli bir aşamasındaki malzeme gereksinimleri hakkında bilgi sağlar. Bu bilgi ham maddelerin şantiyeye tam zamanında teslim edilmesine yardımcı olur; bu da nakit akışına katkı sağlar. Öte yandan nakliye için harcanan çaba ve maliyetten tasarruf sağlanması, şantiyedeki sorunlardan dolayı hammadde israfının önlenmesi ve böylece planın kolaylıkla uygulanması mümkün olur.
Ayrıntılı finansal analizler doğru tahminlere ulaşmaya ve böylece yürütülen projenin bütçesi için yaklaşık maliyet tahminleri elde edilmesine olanak sağlar. Finansman maliyetleri proje genel bütçesi içerisinde ciddi bir yer tuttuğundan, BIM’in etkili şekilde kullanımı, kaynak kullanımının doğru planlanması ile proje maliyetlerini düşürecektir.
5. Proje Yönetimi ve Operasyonlar
BIM’in temel özelliklerinde birisi, inşaat projesinin tamamlandığı zaman alacağı şekli resmetmesidir. Bu özellik, projenin tamamlanmasından sonraki teslim sürecinin önemli bir parçasını oluşturur. İnşaat projelerinde tasarım ne kadar kapsamlı olursa olsun, nihai olarak ortaya çıkan yapı ile tasarım arasında küçük veya büyük farklılıklar gözlemlenebilir. BIM’in uygulama projesi, yapı hakkında etkin işletme ve bakımın temelini oluşturan en doğru bilgilere erişim sağlar.
