Veri kaynaklarının dosyalanması ve isimlendirmesi konusunda son yıllara kadar bir çok firma kendi standartlarını kullanmaktaydı. Bu kodlar zaman zaman karışıklıklara sebep olmakta ya da yıllar sonra arşiv taraması yapıldığında zorluklarla karşılaşılmakta idi. Fakat son yıllarda proje ve inşaat üretim süreçlerinde ortak bir paylaşım dilinin oluşmaya başlamasıyla ve BIM süreçlerinin devreye girmesiyle birlikte yeni kavramlar ortaya çıktı.
CDE (Common Data Environment) yani Ortak Veri Ortamı, bir projede, proje ile ilgili tüm verilerin, bilgilerin, dosyaların, dokümanların saklandığı ve paylaşıldığı, dijital ağ üzerinde oluşturulan veri ortamıdır. Bu, genellikle şantiyede veya ofiste oluşturulan bir server veya bulut tabanlı bir veri saklama ve paylaşma sistemidir.
Bu ortamdaki klasörleme sistemi içerisinde kullanılacak ortak dil, projenin hızlı, güvenilir ve hatasız işlemesi için gerekli en önemli konulardan biridir. ISO 19650 (PAS 1192:2007+A2:2016) standardında bu dil anlatılmış ve kullanılagelmektedir.
1. KLASÖR YAPISI
Proje içerisinde 4 adet ana klasör olmalıdır;
– WIP (Work In Progress, Üretim Aşamasında)
– SHARED (Paylaşılan)
– PUBLISHED (Yayınlanan)
– ARCHIVED (Arşivlenen)
Çalışma prensibi sırasıyla;
a. WIP klasöründe çalışılmakta olan dosyalar/modeller, ilgili disiplinin proje lideri tarafından incelenip onaylandıktan sonra SHARED klasörüne alınır.
b. SHARED klasöründeki dosyalar/modeller müşteri onayı alındığında PUBLISHED klasörüne alınır.
c. As-built statüsündeki dosyalar/modeller, ARCHIVED klasörüne alınır.
Dosyaların, klasörler içerisinde hangi alt klasöre alınacağı altta açıklanan “Sn-Rnn.n” kodlarına göre belirlenir.
1.2 Revizyon (Version) Kodları (Rnn, Rnn.n)
Revizyon kodları içerisindeki “nn” ana revizyonlar (01’den başlar), “.n” ise tali revizyonlar (1’den başlar) için kullanılır. Diğer disiplinlerin kullanımı için SHARED klasöründe paylaşım yapılacaksa sadece Rnn şeklinde kullanılır.
Statü kodları, model/doküman dosya isimlendirmesinin sonunda kullanılabileceği gibi, bu isimlerle yeni bir klasör oluşturularak kullanılabilir. Dosyalar bu klasörlerin içerisine yerleştirilir.
Önemli Not: Burada temel bir ayrımı yapmak durumundayız; disiplinlerin oluşturduğu model isimleri, bu modeller diğer modellere bağlantı (link) yapılacağından, her zaman aynı olmalıdır. Örneğin model isminin sonuna revizyon numarası koyduğumuz taktirde, bu modeli kendi modeline bağlayan kişi, her seferinde tekrar bağlantı yapmak zorunda kalmaktadır ve bu da ciddi bir zaman kaybıdır. Bulut teknolojisi kullanılan projelerde zaten model revizyonları ayrı bir üstveride (metadata) tutulduğundan, dosya isimlendirmesinde bir ayrıma gitme gereği yoktur.
WIP, SHARED, PUBLISHED, ARCHIVED klasörlerinin altında ya da üzerinde aşağıdaki gibi 2 haneli “Types of Information” kodları ile klasörler oluşturulabilir.
2. DOSYA İSİMLENDİRME
İsimlendirme standardı, tüm model/doküman isimlerinde kullanılabilir.
ProjectName – Originator – Volume – Level – Type – Role – Number
Örn. 180101-MRT-ZZ-02-M3-S-0001
2.1 Project Name (Proje Adı)
Firma standartlarına göre belirlenecek, 2~6 karakter uzunluğunda, eşsiz proje kodudur. Rakam ya da harf olabilir.
2.2 Originator (Yaratıcı)
Model/Dokümanı oluşturan yaratıcı firma ismini temsil eder. Harflerden ve genellikle 3 karakterden oluşur.
2.3 Volume/System (Alan/Sistem)
Projeyi kolaylaştırmak amacıyla bölünmüş alanların veya sistemlerin ifade edilmesidir. 1~2 karakterden oluşur. “”ZZ” tüm alanları temsil eder. Alan bölünmesi yapılmamış ise “XX” ile ifade edilir. 2D çizim, birden fazla alanı içeriyorsa “00” kodu ile gösterilir.
2.4 Level/Location (Kat)
Yapının katlarını ifade eder. 1~2 karakterden oluşur. Kat bölünmesi yapılmamış ise “XX” ile ifade edilir. Birden fazla katı içeriyorsa “ZZ” kodu ile gösterilir.
2.5 Type (Tip)
Dosya tipini belirtir ve 2 karakterden oluşur. Yukarıda bahsedilen “Types of Information” kodları kullanılır.
2.6 Role (Disiplin)
Disiplin kodlarını ifade eder. 1~2 karakterden oluşur.
2.7 Number (Numara)
4~6 karakterden oluşur ve sıra numarasını temsil eder.
Kaynak: ISO 19650 (PAS 1192:2007+A2:2016), BIM Presentations/Bahar Lakerta Elmaslı
Kaynak:
Kartal Altunlu, İnş. Y. Müh., BIM Yöneticisi,
MARTE Mühendislik Danışmanlık
