Sürekli değişen inşaat pazarındaki eğilimlerin ve gelişmelerin, bir bina inşasına katılan tüm tarafların rollerini etkilediği söylenebilir. Bu varsayımı araştırmak amacıyla; Avrupa Mimari Barometresi olarak inşaat sürecinde değişten rollere odaklandık ve sekiz farklı Avrupa ülkesinde mimarlara inşaat sürecinde diğer tarafların rollerinde kavram geliştirmeden bitmiş binaya kadar ne gibi değişiklikler gördüklerini ve bu değişimlerin olası nedenlerini sorduk.
Mimarlar, inşaat sürecinde merkezi bir rol üstlendiklerini düşünüp kendilerini süreçteki tüm adımların ana etkileyicisi olarak görmeye devam etseler de, ilgili diğer tarafların giderek artan etkisinin de farkındalar. Binaların ve inşaat sürecinin daha kompleks hale gelmesi nedeniyle konsept ve bitmiş bina arasındaki belirli adımlarda daha fazla uzmanlık gerekmektedir. Mimarlar her alanda uzman olamayacağından, belirli teknik özellikleri hesaplamak için mühendislik şirketleri veya kanun ve yönetmeliklerde uzmanlaşmış kişiler gibi danışmanlık şirketlerine daha fazla çalışma yaptırılmaktadır. Sonuç olarak, farklı alanlarda uzmanlık sahibi grupların inşaat sürecinin belirli bölümlerinde etkileri artmaktadır.
İnşaat Sürecinde Dijitalleşme
Bununla birlikte, daha yakından bakıldığında, önümüzdeki yıllarda inşaat sürecine katılan tarafların rolleri, sorumlulukları ve etkilerinin dağılımı üzerinde üzerinde önemli bir etkisi olması beklenen başka bir eğilim göze çarpmaktadır. Bu eğilim, inşaat sürecinde dijitalleşme veya daha özel olarak BIM kullanımıdır.
Avrupa Mimari Barometresi olarak 2013’ten beri BIM kullanımını takip ediyoruz ve 2017 yılı 4.Çeyrek ana teması BIM olarak belirlenmişti. Söz konusu araştırmada mimarlar, BIM’in projelerinde paydaşlarla daha yakın çalışma imkanı sağladığını ve bilgi alışverişinde bulunmalarını kolaylaştırdığını belirtmişlerdi. Böylece tasarımda daha az hata yapılmasının, proje sürecinin hızlı ilerlemesinin ve mimarlar tarafından proje üzerinde daha etkili kontrol sağlanmasının mümkün olduğu ifade edilmişti. Ayrıca, BIM kullanımının ve BIM’in rol oynadığı projelerin oranlarının ülkeler arasında değiştiği tespit edilmişti.
Mimarların Liderliği
Mevcut araştırmamız, BIM kullanmaya katılan tarafların ülkelere göre de değiştiğini göstermektedir. Örneğin, üstteki resimde de görüldüğü gibi, ana yüklenicinin BIM modelini kullanmaya aktif olarak katıldığı BIM ile ilgili projelerin payı Almanya’da sadece % 11 iken Belçika ve Hollanda’da % 43 ve % 45 arasında değişmektedir. Mimarlar, tüm Avrupa ülkelerinde BIM ile ilgili projelerin çoğunda, kullanılan BIM modellerinin doğruluğunu güncellemede ve kontrol etmede hala liderdir. Bununla birlikte, Hollanda ve Belçika’yı yakından incelediğimizde rollerdeki bir değişim ortaya çıkıyor.
BIM’in Etkisi
Mimarların, paydaşlarla daha kolay bilgi alışverişinde bulunmalarını ve projeleri gözden geçirip kontrol etmelerini sağlamanın yanı sıra BIM, diğer tarafların da proje bilgilerine erişmelerine ve gerekli bilgileri toplamalarına olanak sağlar. Bu veri alışverişi BIM’in temel faydalarından biridir. Aynı zamanda bu durum BIM’in, mimarı dışındaki tarafların da genel projeyi etkilemesine izin verdiği anlamına gelir. Örneğin BIM modelini kullanmaya aktif olarak katılan ana müteahhit, projenin başlangıcında, tasarım aşamasında etkili olabilir.
Değişen Roller
Yukarıda açıklanan durum, ana yüklenicinin BIM modelini kullanmaya katıldığı Hollanda ve Belçika’daki BIM ile ilgili projelere baktığımızda kolayca görülmektedir. Bu projelerin yaklaşık yarısında, mimar hala kullanılan BIM modelinin doğruluğu için güncelleme ve sorumluluk alan lider konumundadır. Ancak, Hollanda’daki beş projeden birinde ve Belçika’daki altı projeden birinde, bu ana rol yüklenici tarafından üstlenilmiştir. Ek olarak, her iki ülkedeki beş projeden birinde, bu sorumluluklar katılan tüm taraflar arasında paylaşılmaktadır.
Sonuç
Avrupa Mimari Barometresi 2019 1. Çeyrek çalışmasında daha ayrıntılı şekilde görebileceğiniz bu sonuçlar, inşaat sürecindeki dijitalleşme eğiliminin gerçekten de mimarların ve ilgili diğer tarafların rollerini ve sorumluluklarını etkilediğini göstermektedir. BIM, ana yüklenici gibi diğer tarafların genel inşaat sürecine etkilerini artırmalarına olanak sağlamaktadır ve BIM kullanımı artmaya devam ettikçe, bu etkinin de giderek artacağı söylenebilir.
Yazar: Jan Paul Schop
www.linkedin.com/pulse/how-bim-changes-roles-construction-process-jan-paul-schop/
