İşbirliğine Dayalı BIM Projelerinde Veri Alışverişi (IFC)

980

Herhangi bir proje düşünelim; farklı ülkelerde bulunan, farklı dilleri konuşan proje paydaşları tarafından beraber gerçekleştiriliyor olsun. Bu projede herkesin kendi dilini konuşarak diğer paydaşlarla iletişim kurmaya çalışması veya bir proje paydaşının iletişimde sadece kendi dilinin konuşulmasını talep etmesi projedeki işbirliğinin gerçekleşmesine olumsuy etki eder. Dolayısıyla her projede bütün paydaşların üzerinde anlaştığı ortak dil üzerinden iletişim sağlanır.

BIM ile yürütülen projelerde de benzer olarak başka proje paydaşlarıyla beraber çalışıyorsak, her firmanın, her disiplinin, her proje katılımcısının aynı yazılımı kullanması, ve bu yazılıma özgü formatlarla disiplinlerarası model koordinasyonunu gerçekleştirmesi doğal olarak beklenemez. BIM ile yürütülmesi şart koşulan projelerde, daha ihale sürecinde, işveren tarafından genellikle her yazılımın açabildiği veya kaydedebildiği bir dosya formatı (ortak dil) belirlenir ve veri alışverişi (iletişim) bu format üzerinden gerçekleştirilir.

Görsel Kaynak: bimloket.nl

ISO 16739 ile uluslarası standart haline gelmiş olan açık dosya formatı Industry Foundation Classes (IFC)‘nin kullanım amacı da ortak dil oluşturarak yazılımlar arasında iletişim sağlamak ve proje paydaşları arasında işbirliğini güçlendirmekten çok da farklı değildir.

“IFC, nötr/açık tanımlama (şema) ve buildingSMART tarafından geliştirilen yazılıma özgü (tescilli) olmayan ‘BIM dosya formatı’ anlamına gelir. Başlıca BIM Yazılımları, IFC dosyalarının içeriye ve dışarıya aktarımını destekler.” *

IFC şemasını yıllar içinde güncellenen, kapsamı genişleyen, bünyesine yeni kelimeler eklenen, detaylandırılan bir sözlük olarak da düşünebiliriz. (Bu sürekli gelişen versiyonlar Model Görünüm Tanımlaması – Model View Definition (MVD) – olarak adlandırılmaktadır.) Örneğin, en yaygın kullanılan IFC2x3 TC1 versiyonunda bir vitrifiye elemanı ‘IfcFlowTerminal’ olarak tanımlanmış iken, IFC4 Add2 TC1’de ‘IfcSanitaryTerminal’ olarak tanımlanmıştır. Bunun dışında bu nesnenin grafik temsili, diğer nesnelerle ilişkileri, malzemeler vb. verilerinin de tanımlaması yapılır.

Böylece, A yazılımında oluşturulan nesne, IFC olarak dışarıya aktarılarak, B yazılımında içeriye aktarılabilir. İki yazılım da aynı dili bildiği için, A yazılımında oluşturulan nesne B yazılımında açıldığında da aynı konumdadır (saha, bina, kat vs.); aynı niteliklere (bilgiler) ve niceliklere (boyutlar) sahiptir. Her versiyonda bu veri alışverişinin kapsamının farklı olduğunu unutmamak gerekir. Her yazılım üreticisi yeni versiyonlar yayınlandıkça kendi bünyesindeki fonksiyonları, içerikleri (nesne kütüphaneleri) nasıl içeriye/dışarıya aktaracağını günceller. IFC versiyonlarına burdan ulaşabilir, ücretsiz olarak inceleyebilirsiniz.

(*) BIM Dictionary (2016), Industry Foundation Classes(IFC). Retrieved from https://bimdictionary.com/tr/industry-foundation-classes/1/, Last Accessed Month 07, 2019.

Burcu Esen BARUTÇU , Mimar, BIM Yöneticisi