Bölüm 1 (1/2)
BIM sürecinde; standartlar, şartnameler, kılavuzlar, tablolar ve benzeri dokümanlar yer almaktadır. Bunlardan bazıları: BIM Uygulama Planı, İşverenin Bilgi Gereksinimleri (EIR), Çakışma Test Matrisleri, Proje Teslim Tabloları, Kontrol Listeleridir. Bu dokümanların önemli bir tanesi de Model İlerleme Şartnamesi ya da Model İlerleme Matrisleri’dir. ( Model Progression Specification -MPS-)
Model İlerleme Matrisleri, BIM modellerinin projenin hangi aşamasında, hangi detaylar ve özelliklerde yapılacağını tanımlayan tablolardır. Hatırlayacağınız üzere, BIM kavramlarından olan LOD (Level of Development) seviyeleri ile, model elamanlarının detay seviyeleri tanımlanıyordu. Modelin içermesi gereken geometrik ve metin içerikli bilgi datalarının seviyelendirilmesi yapılıyordu. Model ilerleme matrisleri/şartnameleri gelişmiş LOD bilgilerini içeren dokümanlardır.
Yapı elemanları, çizimlerde; proje safhalarına göre farklı şekilde gösterilirler. Proje sürecinde, kimi zaman hangi elemanların hangi seviyelerde yapılacağı, iç içe geçen disiplin çalışmalarında bazı yapı elamanlarının hangi disiplinlerde yer alacağı tartışma konusudur. Model ilerleme tabloları, model elemanlarının hangi aşamalarda nasıl yapılacağını tariflediği için, daha iyi projeler oluşturulmasını sağlarken, anlaşmazlıkların da çözülmesini sağlar. Örneğin, bir klozet elemanının avan proje aşamasında, ebatları ve konumu belirli bir şekilde gösterilmesini, uygulama projesi aşmasında, bağlantı kanalları ve tesisat bilgisini içermesini tarifler. Klozet elemanının mimari projelerde, bağlantı hatlarının ise, MEP projelerde gösterilmesini tanımlayarak, tekrar eden modellerin oluşmasını engelleyerek model kalitesini de artırır.
BIM sürecinde, proje aşamalarında yapılan model hataları, daha sonra koordinasyon, planlama, maliyet vb. aşamalarda hatalara sebep olacağı için model kalitesi önem taşımaktadır. Model İlerleme Matrisleri ile model hatalarının önlenmesinin yanı sıra, ilgili proje aşamasında gerektiği kadar bilginin girilmesini sağlayarak zaman tasarrufu sağlanacaktır.
İyi bir BIM modeli yapmak, model nesnelerinin çok detaylı olması değil, ilgili proje safhasında, gerektiği kadar bilgiyi içermesiyle gerçekleşir; konsept aşamada fazladan imalat detayları içeren modeller ile değil!
Bu alanda standartlar, tablolar ve şartnameler üreterek çalışmalar yapan farklı firma ve kurumlar mevcuttur. Modellerin hangi detayla hazırlanacağını kendi standartlarına göre farklı başlıklar altında tanımlamış olsalar da temel olarak amaç, BIM modelindeki bilgilerin nasıl ilerleyeceğini açıklayarak karışıklıkları gidermek ve daha kaliteli projeler üretmektir.
Farkındalık oluşturmak ve merak edenler için araştırma başlıkları sunmak amacıyla, ‘LOD ÇALIŞMALARINA DAİR BAZI STANDARTLAR VE REHBERLER’ alt başlığında, bu standartlardan bazılarına yazının LOD ÇALIŞMALARINA DAİR BAZI STANDARTLAR VE REHBERLER bölümünde değinilmiştir.
LOD (Model Gelişim Tanımı) kavramlarına dair 2004 yılından itibaren yaklaşık 16 yıldır yapılan çalışmalar olmasına rağmen, ülkemizde referans olarak alabileceğimiz, Türkiye LOD standartları şeklinde bir dokümanın olmaması inşaat sektörü açısından ciddi bir kayıptır. Dileğimiz, dil birliğinin sağlanması adına, TSE, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı standartları gibi referans alabileceğimiz dokümanların oluşturulmasıdır.
Saygılarımla,
Burçin Öğreten, Mimar
Yararlanılan Kaynaklar:
‘’Trimble – Progression Planning V15.’’
‘AIA E202 Building information Modeling Protocol Exhibit’
‘3D Working Method 2006’
