Daha önce Sanal Gerçeklik ve Artırılmış Gerçeklik teknolojileri ile bu teknolojilerin inşaat sektöründeki kullanımları ve Yapı Bilgi Modelleme (BIM) süreci olan ilişkisine dair çeşitli yazılar paylaşmıştık. Bu yazımızda ise sanal gerçeklik teknolojisi kullanılarak geliştirilen ve ilerleyen dönemde inşaat sektöründe daha sık duyacağımız CAVE (Computer Assisted Virtual Environment) – Bilgisayar Destekli Sanal Ortam kavramı ile ilgili bilgiler paylaşacağız.
Kısaca tanımlamak gerekirse CAVE; duvarların, zeminlerin ve tavanların projeksiyon perdeleri olduğu bir sanal gerçeklik ortamıdır. Kullanıcılar; VR kulaklık takarak; çubuklar, joystickler veya veri eldivenleri gibi klasik sanal gerçeklik araçları vasıtasıyla söz konusu sanal ortam ile etkileşime geçer.
CAVE ortamı, tamamen karanlık olan bir odanın içerisinde oluşturulmaktadır. 3 duvar ve zemin yüzeyi kullanılarak yansıtılan görüntüler stereoskopik formattadır ve hızlı değişen bir şekilde yansıtılır. Başlığı projektörlerle senkronize edilmiş olan kullanıcı, Mağara olarak adlandırılan söz konusu sanal ortam içinde üç boyutlu (3-D) görüntüleri havada uçuyor gibi görmekte ve görüntü üzerinde dolaşarak tüm açılardan inceleyebilmektedir. Kullanıcının konumunu doğru bir şekilde belirlemek ve görüntüyü hizalamak için odada bulunan sensörler kullanılmaktadır.
Farklı CAVE Kullanım Türleri
CAVE teknolojisi genel olarak şu alanlarda kullanılmaktadır:
- Pazarlamada tüketici etkileşimi
- Sosyal eğlence, çok oyunculu görevler/oyunlar
- Sanat için etkileşimli kurgular
- Tıp için cerrahi simülasyonlar
- Tehlikeli ve zararlı olabilecek senaryolar için eğitimler
- Sanal eğitim kullanımında bireysel kullanım yerine toplu gruplara aynı anda eğitim
- İnşaat sektörü için mimari sanal turlar
- Sağlık sektöründe sanal gerçeklik ile yapılan tedaviler ve sağlık personeli eğitimi
İnşaat sektöründe kullanımına bakarsak;
Mimari projeler yapım aşamasına geçmeden önce ilgili kişiler tarafından kontrol edilerek çeşitli değişiklikler yapılsa da istenen sonuca her zaman ulaşılabildiğini söylemek zordur. Eskiden sadece iki boyutlu olan tasarım çizimleri günümüzde 3 boyutlu olarak dijital ortamda hazırlanmakta ise de tasarlanan yapının neye benzeyeceği noktasında Sanal Gerçeklik teknolojisi kadar görsellik elde edilmesi mümkün değildir.
CAVE adlı sanal ortam ile herhangi bir projenin henüz tasarım aşamasında iken, sürecin tüm katılımcılarının bir araya gelerek, Mağara (Sanal Ortam) içerisinde projenin tamamlandığında alacağı halin tüm detayları ile incelemeleri ve böylece gerekli değişikliklerin yapılması ve nihayetinde en kısa sürede ve en az maliyetle söz konusu projenin hayata geçirilmesi amaçlanmaktadır.
Görsel Kaynak: https://collaprime.com/
İnşaat sektöründe kullanım getirileri:
- Proje tasarım zaman çizelgelerinde %20 oranında azalma ile sonuçlanan daha hızlı ve daha etkili karar alabilme
- Zamanın ve malzemelerin daha verimli kullanılması, tesis (facility) kullanımından 10 kat daha fazla yatırım geri dönüşü sağlanması
- İnşaat maliyetlerinde düzeltme / yık yeniden yap konularından doğan masrafların azalması
- Tasarım alternatiflerini dakikalar içerisinde karşılaştırabilme
CAVE ve BIM
BIM’in temel önceliklerinden birisi, süreç paydaşlarının rollerini belirlemek üzere herhangi bir yapının yaşam döngüsü boyunca gerekli bilgilerin eklenmesi, çıkarılması veya güncellenmesidir. Bunu sağlamak için de yapının ortak erişime açık dijital bir temsilinin olması, modelde bulunan bilgilerin birlikte çalışabilir olması, veri alış verişinin açık standartlara dayanması ve sözleşme dilinde tanımlanabilir olması gerekir. Bunun yanında doğru bilginin doğru zamanda doğru kişiyle paylaşılması kritik öneme sahiptir.
CAVE ile oluşturulan sanal ortamda projenin tüm katılımcılarının bir araya gelerek dijital kopya üzerinde paylaşımda bulunabilmeleri, BIM açısından sürecin daha iyi ilerlemesine katkı sağlayacaktır. Üstelik sadece bilgisayar üzerinde 3 boyutlu olarak değil bizzat yapının içinde dolaşarak hata ve eksikleri görmeleri veya değiştirilmesi gereken hususları tartışmaları mümkün olmaktadır.
Sanal Gerçeklik kullanarak soyut bir plan süreci yerine tasarımın tam olarak öngörüldüğü gibi görünmesi mümkün olmaktadır. CAD ve BIM modelleri her türlü programdan içe aktarılabilir; Unity veya Navisworks gibi yazılımlar aracılığı ile sürükleyici sanal turlar oluşturulabilir. Amaç, projeye dahil olan ve olması gereken herkesin henüz işin başındayken interaktif şekilde ortak çalışma yapabilmesidir.
CAVE’nin içinde, mimari 3D modeliniz, adım atabileceğiniz sanal bir modele dönüşür, yapının içindeki veya etrafındaki her türlü tasarım ve teknik özellikleri gözden geçirmenize olanak sağlar.
İnşa, prototip üretimi ve benzeri maliyetlere maruz kalmak istemeyen ve ürünlerini mükemmelleştirmek isteyen profesyoneller için en ideal araçlardan birisi olarak; karar mercilerin CAVE sisteminde üretilen 1:1 ölçekli gerçek ortam ve fotogerçekçi görüntülere dayanarak akıllı ve doğru kararlar vermelerini sağlar.
