BIM inşaat sektörünün yeni yıldızı olarak nitelendirilebilir. Her ne kadar bu teknoloji yaklaşık on yıldır kullanılıyor olsa da, özellikle son iki yıldır sektörde BIM konusunda çok fazla tartışma ortaya çıktı. Hepimiz BIM’in bina bilgi modellemesi olduğunu biliyoruz ama BIM gerçekten ne?
BIM, bir projenin fiziksel ve işlevsel bilgilerinin üretilmesini ve yönetilmesini kapsayan süreçtir. Sürecin çıktısı, BIM’ler veya projenin her yönünü tanımlayan ve bir proje döngüsü boyunca karar vermeyi destekleyen en nihayetinde dijital dosyalar olan bina bilgi modelleri olarak adlandırdığımız şeydir. BIM’in 3B modellemeden başka bir şey olmadığı düşünülmüştür, fakat aslında bundan daha fazlasını içerir. BIM ve BIM sistemlerinin ve benzer teknolojilerin alt kümeleri, sadece 3D’den (genişlik, yükseklik ve derinlik) daha fazlasını içerir, ancak 4D (zaman), 5D (maliyet) ve hatta 6D (daha önce yapılan işlem) gibi daha fazla boyut içerebilir ( Smith, 2014).
Image courtesy of Autodesk
BIM Nedir?
Yani, teknik olarak, bina bilgi modellemesi nedir? ABD Ulusal Yapı Bilgi Modeli Standart Proje Komitesi’nin tanımına göre BIM:
‘Bir tesisin fiziksel ve fonksiyonel özelliklerinin dijital bir temsilidir. BIM, bir yapının inşası süreci boyunca alınacak kararlar için güvenilir bir temel oluşturan, müşterek bilgi kaynağıdır (NBIMS-US, 2016).’
Bu tanım, inşaat sektörü tarafından genel olarak kabul edilmiş görünmektedir (Smith, 2014). Daha önce bahsedildiği gibi, BIM sadece geometriden ibaret olmayıp – “mekansal ilişkiler, ışık analizi, coğrafi bilgi ve yapı bileşenlerinin miktarları ve özellikleri” ni kapsar (Eastman, 2009).
BIM Nesneleri ve Araçları
BIM bir tasarımın “nesneler” kombinasyonu olarak temsili şeklinde de ifade edilebilir. BIM tasarım araçları ise bir modelden farklı görünümlerin çıkarılmasını sağlar. Bu farklı görünümler, her bir “nesne örneğinin” tek bir tanımından geldikleri için otomatik olarak tutarlıdır (Eastman, 2009). Nesneler, aynı zamanda parametreler diğer nesnelerle ilişkiler olarak ta tanımlanır, böylece ilgili bir nesnede değişiklikler varsa, bağımlı veya bitişik olanlar otomatik olarak değişir veya ayarlanır (Eastman, 2009).
Image courtesy of Warren and Mahoney
5D Modeli ve Çeşitli Boyutlar
BIM’in çeşitli alt kümeleri; 3D (nesne modeli), 4D (zaman), 5D (maliyet), 6D (çalışma), 7D (sürdürülebilirlik) ve hatta 8D (güvenlik) şeklinde ifade edilen boyutlarla açıklanmaktadır. (Smith, 2014). BIM’in bu çok boyutlu kapasitesi, bina modeline neredeyse sonsuz sayıda boyut eklenebilmesini mümkün kılan “nD” modellemesi olarak tanımlanmıştır (Smith, 2014).
Image courtesy of Synchro Software
4D modeli, inşaat faaliyetlerini zaman çizelgelerine ve inşaat ilerlemesinin gerçek zamanlı bir grafik simülasyonuna yol açan 3D görüntülere bağlar. “Zaman” boyutu, bir projenin işlenebilirlik ve iş akışı planlamasının değerlendirilmesini sağlar. Projeye dahil olan herkes, inşaatın ilerlemesinin ardışık, mekânsal ve zamansal yönlerinde sorunları kolayca ve etkili bir şekilde görselleştirebilir, analiz edebilir ve iletişim kurabilir. Böylece verimlilikte iyileşme sağlayan daha iyi çizelgeler, site düzeni ve lojistik planlar ortaya çıkar. 5D modeli ise, BIM modeline “Maliyet” boyutunu ekler ve zamana karşı modelin maliyet bütçelerinin ve finansal temsillerinin anında oluşturulmasını sağlar. Böylece tahminlerin doğruluğu artar, CAD verilerinin genellikle neden olduğu problemler en aza iner ve maliyet danışmanlarının değer geliştirmeye daha fazla zaman ayırması sağlanır.
6D modeli, tesis yönetiminin BIM’e eklenmesini sağlar. Yapı elemanlarının ve mühendislik hizmetlerinin zengin bir şekilde tanımlanması ile geometriye ve eşya özelliklerine dair ayrıntılı açıklamalar BIM’i mükemmel bir tesis yönetimi veritabanı haline getirir. 7D modeli ise, BIM’e sürdürülebilirlik bileşenlerini dahil etmektedir. Böylece çalışanların / tasarımcıların projenin belirli bir unsuru için hedeflerini karşılaması, alınan kararların doğrulanması test edilmesi mümkün hale gelmektedir. Son olarak 8D, hem tasarım hem de yapım sürecinde güvenlik unsurlarını içermektedir.
BIM ve benzeri teknolojiler, inşaat projeleri için yeni olanaklar sağlarken, proje yöneticisi için de zorluklar yaratır. İnşaat endüstrisinde gittikçe artan bir oranda otomasyon sistmeleri kullanılmaktadır. BIM modelleri, 4D zaman ve 5D maliyet modellemesini içeren ve daha karmaşık yönetim bileşenlerine uyumlu olacak şekilde güncellenmesi gerekmektedir.
BIM sadece yeni bir yazılım veya teknoloji olarak düşünülmemelidir. Bunun ötesinde, projenin tedarik ve teslim sürecine farklı bir bakış açısı gerektirir. Artık ayrı bilgi havuzları ve uyumsuz yazılım teknolojileri ile yürütülen geleneksel anlayıştan uzaklaşarak, herkesin aynı bilgi ile müşterek bir platform üzerinde çalışacağı tamamen entegre bir sisteme geçilmesi zorunludur. BIM bunun için en iyi araçtır (Smith, 2014).
BIM’in Sektöre Etkisi
McKinsey in hazırladığı rapora göre, yapılan bir çalışmada projelerinde BIM’i benimseyen şirketlerin % 75’inin, projelerinin daha kısa sürede tamamlandığı ve ayrıca doküman ve malzeme maliyetlerinde tasarruf sağladıkları tespit edilmiştir. Bu faydalardan dolayı İngiltere, Finlandiya ve Singapur gibi çeşitli ülkelerde, kamu altyapı projeleri için BIM’in kullanılması zorunlu hale getirilmiştir (Agarwal et.al, 2016).
Image courtesy of BluEnt.
Daha küçük ölçekli çalışmalarda da BIM’in verimliliği artırdığı gözlemlenmektedir. Küçük bir müteahhitlik işletmesini kapsayan bir çalışmada, BIM’in işgücü verimliliği üzerindeki etkisi ölçülmüş ve bulgular, modellenmiş ve prefabrik alanlar için işgücü verimliliğinde %75 ila %240’luk bir artış olduğunu göstermiştir (Poirier, 2015).
Altyapı projesinde yer alan profesyoneller (mimarlar, mühendisler vs.) için BIM, tasarım ekibinden ana yüklenici ve alt yüklenicilere ve daha sonra her bir katılımcıya, kendilerinin de veri ekleyebileceği tek bir müşterek bilgi modelinin oluşmasını sağlar. tek paylaşımlı modele. Tüm sistem, özellikle yeni bir ekip bir projeyi devraldığında ortaya çıkması muhtemel bilgi kayıplarını azaltmak için tasarlanmıştır (Eastman, 2009).
Figures courtesy of UK Government Cabinet Office BIM Strategy
İnşaat sektöründeki bina bilgi modelleme çözümlerinin kullanılması, işlerin daha kısa sürede ve daha kaliteli bir şekilde yürütülmesini, üretkenliğin artmasını, binaların tasarımı, inşası ve işletilmesi açısından daha düşük maliyetlerle sonuçlanmasını sağlamıştır (Laiserin, 2002).
Daha yüksek kalite: BIM, tasarım ekibinin, gerek projeni keşfi gerekse tasarımda yapılacak değişiklikler açısından daha esnek hareket edebilmesi ve tereddüte düşmeden karar alabilmesini sağlar. Böylece, koordinasyon için minimum seviyede zaman harcanacağından, tasarım ekibinin gerçek mimari problemleri çözmek için daha fazla zamanı olacaktır. Ortak modelleme araçları, tasarım uygulaması ile ilgili teknik ve ayrıntılı kararlar üzerinde sıkı bir kontrol sağlar. Bina yenilemelerinin dijital kaydı planlama ve yönetimi geliştirecektir.
Yüksek Hız: Büyük Hız. BIM, tasarım ve belgelemenin seri olarak değil eşzamanlı yapılmasını sağlar. Bir yandan proje ilerlerken; çizelgeler, diyagramlar, çizimler, tahminler, planlama ve diğer iş formları oluşturulur. Orijinal modelde yapılan değişiklikler BIM ile kolayca projeye adapte edilecektir.
Düşük maliyet: BIM’i kullanmak daha küçük bir ekip tarafından daha fazla iş yapılmasına olanak tanır. Bu, daha düşük maliyetler ve daha az yanlış iletişim anlamına gelir. Dokümantasyon sürecinin ve inşaat planlamasının daha kaliteli hale gelmesinin bir sonucu olarak projeye harcanacak zaman ve emek daha az olacaktır.
Gelecek Potansiyeli
BIM genel olarak değişime adaptasyonu yavaş olan inşaat sektörü açısından nispeten yeni bir teknolojidir. BIM taraftarları (Rahmani Asl ve diğerleri, 2013), yakın gelecekte;
- Görselleştirmenin geliştirilmesi
- Kolay bilgi alma yoluyla üretkenliğin artırılması
- İnşaat belgelerinin koordinasyonunun artırılması
- Teslimat hızının artırılması
- Genel maliyetlerin azaltılması
açısından BIM’in çok değerli olacağını iddia ediyorlar.
Bina bilgi modelleme teknolojileri, endüstrinin kalitesini daha yüksek ve sofistike bir düzeye çıkarmak için sektöre yeni fırsatlar sunabilir. Bir dizi veri opsiyonunu gerçek zamanlı maliyet danışmanlığı ile simüle edebilme ve detaylı tasarım, inşaat ve işletme aşamaları boyunca devam edebilme yeteneğine sahip olan BIM, inşaat uygulamalarını kesinlikle daha yüksek bir değere taşıyacaktır.
Kaynak: Thomas Goubau
https://www.aproplan.com/blog/quality-management-plan-construction/what-is-bim-what-are-its-benefits-to-the-construction-industry
